Recent Pages: 1 2 3 4 6 7 8 9 10 10b 10c 11 13 15 16 17 18
18a 19 20 21 22 23 24 25 26 26a 27 28 29 30 31 32 33 34 35 36 37 38 39 40 41
42 43 44 45 46 47
Cúc Hoa tháng bảy
Cúc có nhiều loại được trồng khắp thế giới. Cúc Hoa là loại hoa quý tượng trưng cho Phương Đông. Nhà sư Huyền Quang (đời Trần) đã có nhiều bài thơ tôn vinh giá trị hoa Cúc. Cúc còn là loài hoa chịu thời tiết khắc nghiệt nên gọi là “Hoa bất khuất”. Còn Đào Uyên Minh đời Tần, Trung Quốc cho hoa Cúc là loài hoa thanh cao, có khí tiết tượng trưng cho tâm hồn cao thượng, tránh được cuộc đời phồn hoa, ô trọc đã hướng về mình về nơi thiên nhiên. Cúc Hoa còn là biểu tượng lòng chung thủy, ý chí bất khuất, cốt cách thanh khiết của người phương Đông.
Cúc có tới 4000 túp khác nhau, theo bản thảo xưa, từ xưa cúc hoa đã được dùng để phòng bệnh, chữa bệnh và kéo dài tuổi thọ.
Cúc trắng còn là biểu tượng cho lòng chân thành.
Cúc hoa trắng: Tên khoa học là Chrysanthenum sinense. Chrysanthemum (thường gọi là cúc) là một chi thực vật có hoa trong họ Cúc (Asteraceae). Đây là chi bản địa của châu Á và đông bắc châu Âu. Đa số các loài trong chi có nguồn gốc từ Đông Á.
Chrysanthemum được trồng đầu tiên tại Trung Quốc để làm thảo dược từ thế kỷ 15 trước Công nguyên. Sau nhiều thế kỷ, số lượng giống cây tăng đã lên rất nhiều. Chrysanthemum có nhiều công năng hữu ích cho cuộc sống của con người như làm hoa trang trí, làm thuốc chữa bệnh, làm phong phú cho đời sống ẩm thực và thậm chí là làm thuốc trừ sâu. Chrysanthemum cũng in đậm dấu ấn vào văn hóa của nhiều quốc gia.
Ở một số nơi thuộc châu Á, hoa Chrysanthemum vàng hoặc trắng thuộc loài C. morifoliumđược đun với nước để tạo thành thứ nước uống vị ngọt, gọi đơn giản là trà hoa cúc (菊花茶, Hán-Việt: Cúc hoa trà). Ở Triều Tiên, rượu gạo vị hoa cúc được gọi là gukhwaju (tiếng Triều Tiên: 국화주, “Cúc hoa tửu”).
Lá cây được hấp hoặc luộc để làm rau ăn. Ở Việt Nam, người ta dùng tần ô (C. coronarium) để ăn sống, nấu canh hay nhúng lẩu. Ở Nhật Bản, hoa nhỏ được dùng để bày biện cho món sashimi.
Các loại cúc thường được trồng làm cảnh và lấy hoa làm thuốc hay ướp chè, nấu rượu, và riêng hoa cúc trắng còn được dùng nấu cháo ăn chữa bệnh.
nét vẽ tặng cô
Vẽ tặng cô đôi cánh
Bay cao gọi tia nắng
Cho hoa cúc vào mùa.
Xôn xao ngoài lớp học
Vẽ tặng cô mái tóc
Sợi tóc bỗng xanh thêm.
Ngọt như giọng cô hát
Vừa nghe vừa nhắm mắt
Thấy bầu trời trong ngần.
Bước thật ngoan đến lớp
Nụ cười thật hạnh phúc
Nét vẽ dành tặng cô
Truyền thuyết hoa cúc trắng
Chuyện kể rằng, ngày xưa có một gia đình nghèo có 2 mẹ con sống rất yên bình trong một ngôi nhà nhỏ. Người mẹ tần tảo làm lụng nuôi con. Người con còn nhỏ nhưng rất hiếu thảo, biết vâng lời và chăm chỉ. 
Thương mẹ quá em đã liều xé nhỏ từng cánh hoa cho đến khi không còn đếm được bông hoa có bao nhiêu cánh nữa. Bà mẹ nhờ có bông hoa thần dược đó mà sống rất lâu bên người con hiếu thảo của mình. Bông hoa trắng có vô số cánh là biểu tượng của sự sống, là ước mơ trường tồn, là khát vọng chữa lành mọi bệnh tật của con người. Sau này người đời gọi là Hoa Cúc..
Hoa Cúc trong đời sống tâm linh của người Việt thể hiện rõ qua những bộ tranh tứ quý: “Tùng Trúc Cúc Mai“. Hoa Cúc là biểu tượng cao quý của sự sống , của sự thịnh vượng và tình cảm thương yêu, hiếu thảo của con người.
.
Ngày nay, ngoài màu trắng và vàng họ nhà cúc còn có nhiều loại mang những màu sắc khác nhau vô cùng rực rỡ, hương thơm ngát, mang lại sức khỏe và sự thanh thản cho con người.
.
Vị thuốc
Cúc hoa được xem là một vị thuốc. Hai vị thường dùng nhất là cúc hoa trắng và cúc hoa vàng. Theo Tây y, ngoài tinh dầu và nhiều nguyên tố vi lượng, cúc hoa có chứa selen có khả năng khử gốc tự do, chống lão hoá và chứa crom là chất phân giải và bài tiết cholesterol, phòng chống bệnh tim mạch.[10] Theo Đông y, cúc hoa vị ngọt, cay, tác động vào ba đường kinh gồm kinh phế, kinh can và kinh thận. Cúc hoa có tác dụng dưỡng âm, ích can, tán phong thấp, thanh đầu mục, giáng hỏa.
Xa xưa, Đông y chủ yếu dùng cúc hoa trắng. Đây là thành phần quan trọng của các bài thuốc “Tang cúc ẩm”, “Kỷ cúc địa hoàng hoàn”, “Cúc hoa tán”,… Chỉ từ nửa cuối thế kỷ 20 thì cúc hoa vàng mới bắt đầu được sử dụng rộng rãi sau khi con người có thêm hiểu biết hóa dược về nó.
Tác dụng của hoa Cúc
- Cúc hoa trắng (cam cúc, cúc hoa, cam cúc hoa, bạch cúc hoa [cúc hoa trắng], bạch cúc, chân cúc, dược cúc, tiết hoa, kim tinh; danh pháp hai phần: Chrysanthemum morifoliumRamat): được xếp trong nhóm “Thuốc phát tán phong nhiệt”. Tuy Chrysanthemum morifolium màu sắc đa dạng nhưng Đông y thường dùng loại hoa trắng. Cúc hoa trắng vị cay, ngọt, đắng, khí hơi lạnh, vào kinh can và kinh phế, có tác dụng tán phong nhiệt, thanh nhiệt giải độc. Nghiên cứu cho thấy cúc hoa trắng làm giãn động mạch vành, tăng độ co bóp và hiệu suất sử dụng ôxy của van tim, hạ huyết áp, ức chế nhiều loại vi khuẩn và nấm da,…
- Cúc hoa vàng (dã cúc hoa, khổ ý, dã sơn cúc, lộ biên cúc, hoàng cúc tử, dã hoàng cúc, quỷ tử cúc, kim cúc, cúc riềng vàng; danh pháp hai phần: Chrysanthemum indicum L.): được xếp trong nhóm “Thuốc thanh nhiệt giải độc”. Cúc hoa vàng có vị đắng, cay, khí hơi lạnh, vào kinh can và kinh tâm, có tác dụng thanh nhiệt giải độc, chữa eczema, lở loét, mề đay, đau họng, đau đầu chóng mặt. Nghiên cứu cho thấy cúc hoa vàng kháng virus, vi khuẩn, giải nhiệt, tăng cường chức năng đại thực bào, hạ huyết áp,…
Thường người ta trồng cúc bằng những mẩu thân dài khoảng 20cm vào tháng 5-6. Sau 4-5 tháng (khoảng tháng 10-11) đã có thể thu hoạch hoa để vụ sau cúc ra hoa nhiều hơn. Có nơi bà con trồng cúc ngay từ mùa xuân (tháng 3) đến tháng 5 phát trụi đi, sau đó cây nảy mầm đến tháng 9-10 ra hoa. Mùa cúc ra hoa kéo dài từ tháng 9 đến tháng 3 năm sau, nếu chăm sóc tốt ta có thể thu hái nhiều đợt.
Cách bào chế vị cúc hoa như sau: Hái hoa cúc về (tốt nhất là hái hoa cúc mới chớm nở) đem phơi khô âm can (không có nắng nhưng có gió) rồi quây cót sấy diêm sinh trong 2-3 giờ. Khi hoa chín mềm đem ra nén một đêm, thấy nước chảy ra đen là được. Sau đó tiếp tục phơi 3-4 nắng nữa sẽ được vị cúc hoa làm thuốc. Thường 5-6kg hoa tươi cho 1kg cúc hoa khô.
Thành phần hoá học: Trong hoa cúc có chất adenin, colin, stachydrin, vitaminA và tinh dầu. Sắc tố hoa cúc là Chrysanthemin. Theo các tài liệu y học cổ, cúc có tác dụng tán phong thấp, thanh đầu mục, giáng hoả, giải độc, được dùng chủ yếu làm thuốc chữa các chứng nhức đầu, chóng mặt, đau mắt, cao huyết áp. Liều dùng mỗi ngày 9-15g dưới dạng thuốc sắc. Có thể dùng riêng hoặc phối hợp với các vị thuốc khác. Hoa cúc dùng để chữa đau mắt và làm sáng mắt. Đông y có nghiên cứu nấu cúc thành cháo thuốc, dùng chủ yếu hoa cúc trắng chữa bệnh đạt kết quả tốt. Sau đây là mấy loại cháo thuốc chữa đau mắt thường dùng, cách làm đơn giản.
* Cháo hoa cúc trắng, hạ khô thảo
Nguyên liệu: Hoa cúc trắng 12g, Lá dâu 10g, Hạ khô thảo 15g, Đậu vàng 30g, Gạo tẻ 50g, Đường phèn vừa đủ (hoặc đường kính trắng).
Cách làm: Hoa cúc trắng, Lá dâu, Hạ khô thảo rửa sạch, đun lấy nước bỏ bã, cho Gạo tẻ, Đậu vàng, Đường phèn vào cùng nấu thành cháo loãng. Mỗi ngày ăn 2 lần, ăn lúc cháo còn ấm.
Công dụng: Khu phong, thanh nhiệt, sáng mắt, giải độc. Thích hợp với đau mắt đỏ, miệng đắng, mắt chói, cao huyết áp.
Chú ý: những người tỳ vị hư hàn, tiêu chảy mạn tính không dùng.
* Cháo hoa cúc trắng, quyết minh tử
Nguyên liệu: Hoa cúc trắng 15g, Quyết minh tử 15g, (hay hạt muồng), Gạo tẻ 100g, Đường kính trắng 15g.
Cách làm: Rang Thảo quyết minh cho có mùi thơm, để nguội rồi cùng nấu với hoa cúc trắng, lấy nước bỏ bã, lọc trong lắng nước. Cho gạo tẻ vo sạch vào nước thuốc và nước lã vừa phải nấu thành cháo. Khi ăn cho thêm đường kính trắng. Mỗi ngày ăn 2 lần, mỗi đợt chữa 7 ngày.
Ăn cháo thuốc này có công hiệu mát gan, sáng mắt, nhuận tràng, thông tiểu tiện, rất tốt với những người bị đau mắt đỏ, nhìn mờ, cao huyết áp…
Chú ý: Người bị tiêu chảy không nên ăn cháo này.
Những bài thuốc này chỉ dùng cho người bị bệnh nhẹ hoặc dùng kết hợp với thuốc. Người bệnh nặng nên đến bác sỹ khám và cho đơn thuốc thích hợp.
Thuốc trừ sâu
Pyrethrum (Chrysanthemum [hoặc Spathipappus] cinerariaefolium) là nguyên liệu thiên nhiên quan trọng để pha chế thuốc trừ sâu. Người ta chiết xuất hoạt chất pyrethin trong quả và bán dưới dạng nhựa dầu. Hoạt chất này tác động lên hệ thống thần kinh của côn trùng và ngăn muỗi cái đốt. Ở liều lượng thấp chất này có tác dụng đuổi muỗi. Chất này độc cho cá nhưng ít độc với thú và chim hơn các hóa chất trừ sâu tổng hợp khác. Chất này không bền, có thể bị rữa bởi vi khuẩn hay bị phân hủy dễ dàng khi tiếp xúc với ánh sáng. Các pyrethroid như permethrin là những thuốc trừ sâu tổng hợp dựa trên pyrethrum tự nhiên.
Giảm ô nhiễm
Lá cây được Nghiên cứu về làm sạch không khí của NASA chứng minh là có thể làm giảm ô nhiễm không khí trong nhà.
Văn hóa phương Đông
Cúc là một trong “Tứ quân tử” (四君子) của văn hóa Trung Hoa (cùng với Mai, Lan và Trúc) và là biểu tượng của tính thanh cao. Hoa cúc cũng là một trong bốn loài hoa biểu tượng cho bốn mùa trong năm.
- Hoa cúc là chủ đề cho nhiều bài thơ của Trung Quốc. Thi sĩ Đào Tiềm nổi tiếng vì niềm yêu hoa cúc. Thi phẩm “Ẩm tửu” kỳ 5 (飲酒其五) của ông có câu:
|
|
|
- Lễ hội hoa cúc được tổ chức hàng năm ở Đồng Hương, gần Hàng Châu, tỉnh Chiết Giang.
- Trấn Tiểu Lãm (小榄镇) ở thành phố Trung Sơn, tỉnh Quảng Đông là một đô thị cổ có tên cũ là “Cúc thành”, nghĩa là “thành phố hoa cúc”.
- Cổ nhân Trung Hoa tin rằng hoa cúc (có khả năng chịu rét tốt) chắc hẳn thu được “tinh khí của đất trời” nên chắc chắn có ích lợi cho sức khỏe. Một quyển sách từ thời nhà Hán có kể về bí quyết của dân một làng thuộc tỉnh Hà Nam, nhờ uống nước suối có cánh hoa cúc mà trường thọ.
- Cây hoa cúc có ý nghĩa đặc biệt quan trọng trong dịp Tết Trùng cửu.
Tại Hàn Quốc dưới thời nhà Triều Tiên, hoa cúc là điểm tựa tinh thần và là cảm hứng nghệ thuật của giới trí thức. Ngoài ra, cúc còn được xem là loại hoa có thể xua đi nỗi ưu phiền và được người Triều Tiên gọi là 忘憂物 (Hán-Việt: Vong ưu vật).
Cúc cũng là loại hoa được yêu quý tại Hàn Quốc. Nước này có một số lễ hội hoa cúc đã được tổ chức vào mùa thu như: Lễ hội hoa cúc Masan Gogopa (tỉnh Gyeongsang Nam), Lễ hội hoa cúc Mười triệu (thành phố Iksan, tỉnh Jeolla Bắc), Lễ hội hoa cúc Gochang,…
Nhật Bản
Huy hiệu hoa cúc trên cổng Đền Yasukuni, Nhật Bản
- Hoa cúc là biểu tượng của hoàng gia Nhật Bản.
- Ngai hoa cúc là tên chỉ ngai vàng của Thiên hoàng Nhật Bản.
- Kikukamonshō (Nhật: 菊花紋章 (Cúc hoa văn chương) Huy hiệu hoa cúc?) là từ chung để chỉ biểu tượng nhận diện gia đình có hình hoa cúc ở Nhật Bản. Con dấu Hoàng gia Nhật Bản là một ví dụ nổi bật. Có nhiều điện thờ trước đây nhận tiền từ nhà nước cũng dùng huy hiệu hình hoa cúc, nổi tiếng nhất là Đền Yasukuni ở Tokyo.
- Huân chương Hoa cúc Tối cao là danh hiệu do Thiên hoàng trao tặng.
- Mùa thu hàng năm, thành phố Nihonmatsu, tỉnh Fukushima lại tổ chức “Triển lãm búp bê hoa cúc Nihonmatsu” tại phế tích Lâu đài Nihonmatsu.
- Thời Đế quốc Nhật Bản, các vũ khí nhỏ phải có dấu Hoa cúc hoàng gia vì chúng được xem là tài sản riêng của Thiên Hoàng.
- Dịp Trùng cửu ở Nhật, tức Chōyō (Nhật: 重陽 (Trùng dương)?) còn có tên khác là Lễ hội hoa cúc, tức Kiku no Sekku (Nhật: 菊の節句 Kiku no Sekku?). Ngày nay vẫn còn tục thưởng lãm hoa cúc vào ngày này.
Việt Nam
- Thi ca: cúc được xem là biểu tượng của ẩn sĩ và sự thanh cao hay của quê hương, được các nhà thơ Việt Nam đưa vào tác phẩm từ nhiều thế kỷ qua, như Trần Khắc Chung, Huyền Quang, Phạm Mại, Nguyễn Trãi, Nguyễn Du, Nguyễn Khuyến, nữ sĩ Xuân Quỳnh….
Văn hóa phương Tây
Hoa Kỳ
Năm 1966, hoa cúc được Thị trưởng Richard J. Daley công nhận là hoa chính thức của thành phố Chicago, Illinois. Hoa cúc cũng là hoa chính thức của thành phố Salinas, California.
Úc
Tại Úc, người ta tặng mẹ hoa cúc nhân dịp Ngày của Mẹ (rơi vào mùa thu tháng 5 ở bán cầu nam). Đàn ông thỉnh thoảng đeo hoa cúc trên ve áo để vinh danh mẹ.
July 2, 2014
Photos: hannahlinhflower
Words: LSV tổng hợp từ Wiki & Internet
